یکی از مراحل اساسی پیش از چاپ، فرآیند کلیشه سازی است که به ساخت کلیشههای مخصوص برای بستهبندی اختصاص دارد. در واقع، کلیشه بستهبندی کارتن به عنوان قالبی برای چاپ طرحها بر روی سطوح مختلف به کار میرود. در این مقاله از وب سایت کارتن سازی کرج، قصد داریم شما کاربران گرامی را با کلیشهسازی و انواع آن در صنعت کارتن سازی بیشتر آشنا کنیم.
کلیشه چاپ چیست؟
کلیشه در صنعت کارتن سازی و بستهبندی به صفحات یا قالبهای ژلاتینی یا پلاستیکی گفته میشود که برای چاپ لوگو، متن یا طرحهای سفارشی بر روی کارتنها به کار میرود. این ابزار نقش مهمی در ایجاد هویت بصری و برندینگ محصولات دارد. از طریق کلیشهها، شرکتها میتوانند اطلاعات مهمی مانند لوگو، مشخصات محصول، نشانی و شماره تماس خود را روی کارتنها چاپ کنند.
نقش کلیشه در صنعت کارتن سازی و بستهبندی بهینهسازی فرآیند چاپ و ایجاد هماهنگی در بستهبندیها است. با استفاده از کلیشه، طرحها به صورت دقیق و یکسان روی تمامی کارتنها چاپ میشوند که این امر باعث افزایش سرعت تولید و کاهش خطاهای چاپی میشود. همچنین، کلیشهها امکان چاپ طرحهای پیچیده و کارتن اختصاصی را فراهم میکنند که به جذابیت بیشتر بستهبندی و متمایز شدن محصولات در بازار کمک میکند.
انواع کلیشه کارتن در صنعت چاپ و بسته بندی
- کلیشههای ژلاتینی:این نوع کلیشهها عمدتاً برای چاپ بر روی کارتن و همچنین چاپ غلتکی مورد استفاده قرار میگیرند و به دلیل انعطافپذیری خود، گزینهای مناسب برای چاپهای دقیق و با جزئیات هستند.
- کلیشههای فلزی:کلیشههای فلزی معمولاً در روش چاپ طلاکوب استفاده میشوند و به دلیل استحکام بالا، برای ایجاد جلوههای براق و لوکس روی بستهبندیها و محصولات انتخاب میشوند.
- کلیشههای چاپ سیلک (شابلون):کلیشههای سیلک در روشهای چاپ فلکسو و سیلک به کار میروند و به دلیل امکان استفاده از شابلونهای خاص، برای چاپهای دقیق با رنگهای متنوع انتخاب میشوند.
- کلیشههای تامپو (بالشتکی) یا داغی:کلیشههای تامپو و داغی به منظور چاپ بر روی سطوح نامنظم و برجسته با استفاده از تکنیکهای حرارت و بالشتک، به کار میروند و طرحها را به شیوهای برجسته و زیبا منتقل میکنند.
- کلیشههای دیجیتال:این نوع کلیشهها نیز در چاپ فلکسو به کار میروند و به دلیل استفاده از فناوری دیجیتال، دقت و سرعت بیشتری در چاپ فراهم میکنند.
دستگاههایی که از کلیشهها بهره میبرند به دو دسته تقسیم میشوند: چارچوب و توری (شابلون) که بیشتر در کاربردهای دستی به کار میرود و در آن رنگ با استفاده از کلیشه و به صورت دستی بر روی سطح مورد نظر اعمال میشود، و کلیشه ژلاتینی که در دستگاههای چاپ غلطکی استفاده میشود.
لوازم مورد نیاز برای تهیه کلیشه در بستهبندی کارتن چیست؟
برای ساخت کلیشه، از دستگاههای مخصوص کلیشهسازی که به آنها میز نور یا (UV) گفته میشود، استفاده میکنیم. این دستگاهها شامل تعدادی لامپ UV و بردهای دیجیتالی هستند که طرح مورد نظر را بر روی کلیشه خام چاپ میکنند. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، کلیشهها انواع مختلفی دارند، به همین دلیل برای تولید آنها از مواد اولیه متنوعی بهرهبرداری میشود.
به عنوان مثال، برای ساخت کلیشه ژلاتینی از ژلاتین ۵ میل استفاده میشود؛ و کلیشه چاپ سیلک با استفاده از شابلون تهیه میگردد. همچنین، کلیشه فلزی به روش نایلوپرینت ساخته میشود.
برای پرینت طرح کلیشه آماده، از کاغذ کالک استفاده میشود. همچنین، برای ایجاد نگاتیو طرح کلیشهها، از اسپری مخصوص بلکتورن بهرهبرداری میشود. علاوه بر این، برخی دیگر از وسایل ضروری در فرآیند ساخت کلیشه کارتن بستهبندی شامل حلالهای شستشوی کلیشه است. این حلالها شامل الکل صنعتی برای شستشوی نایلوپرینت و همچنین بنزین و تینر برای کلیشه ژلاتینی میباشند. همچنین، استفاده از پرینتر مخصوص لیزری در این فرآیند اهمیت دارد.
روش ساخت انواع کلیشه چاپ کارتن بستهبندی
ساخت کلیشه دارای روشهای متنوعی است و همانطور که قبلاً ذکر شد، کلیشهها به انواع مختلفی تقسیم میشوند و برای شیوههای مختلف چاپ مورد استفاده قرار میگیرند. در این بخش، با هدف ارائه اطلاعاتی مفید، به بررسی و توضیح روشهای کلیشهسازی در صنعت چاپ خواهیم پرداخت.
روش تهیه کلیشه چاپ سیلک:
برای کلیشه سازی چاپ سلیک یا همان شابلون از روشهای مختلفی استفاده میشود یکی از این روشها بدین صورت است که، بعد از آماده سازی طرح پرینت گرفته شده، یک لایهی نازک از لاک حساس روی توری شابلون کشیده میشود و همراه با پرینت طرح مورد نظر داخل دستگاه قرار میگیرد پس از نوردهی لازم شابلون را با فشار آب شستشو میدهند تا کلیشه آماده گردد.
روش تهیه کلیشه چاپ تامپو:
برای تهیه کلیشه چاپ تامپو، ابتدا طرح مورد نظر با نرمافزارهایی مانند فتوشاپ طراحی و بر روی کاغذ کالک پرینت میشود. سپس از روشهایی مانند لاک مایع یا لمینیت برای ایجاد کلیشه استفاده میشود. کلیشه در معرض نور UV قرار میگیرد تا طرح روی آن ایجاد شود. پس از ظاهر شدن طرح، با استفاده از اسید پردازش میشود تا مناطق غیرضروری حذف شود. در نهایت، کلیشه تامپو آماده شده و بر روی دستگاه نصب میشود تا طرح به سطح مورد نظر منتقل گردد.
روش تهیه کلیشه داغی:
برای تهیه کلیشه داغی، ابتدا طرح مورد نظر با نرمافزار طراحی گرافیکی آماده میشود و سپس این طرح بر روی کلیشه فلزی یا پلیمری قرار میگیرد. کلیشهها میتوانند تا دمای ۲۰۰ درجه حرارت را تحمل کنند. در ادامه، کلیشه در دستگاه طلا کوبی قرار داده میشود و با استفاده از حرارت و فشار، طرح به سطح مورد نظر منتقل میشود. این روش معمولاً برای چاپ روی کارتن، جلد کتاب و بستهبندیهای لوکس استفاده میشود و به ایجاد جلوهای برجسته و زیبا کمک میکند.
روش تهیه کلیشه فلزی:
در فرآیند ساخت کلیشههای فلزی، ابتدا مواد حساس به نور بر روی سطح فلز اعمال میشود و سپس از فیلم نگاتیو برای ایجاد طرح استفاده میشود. پس از نوردهی، مراحل ظهور و اسیدکاری انجام میشود تا قسمتهای غیرضروری گود شوند. نایلوپرینت، نوعی کلیشه پلیمری، پس از نوردهی با الکل نمایان میشود.
برای کلیشههای کارتن بستهبندی از کلیشههای معمولی و برای چاپ طلاکوب از کلیشههای با ارتفاع بیشتر استفاده میشود. همچنین از دستگاههای اسید زنی، فرز و گیوتین بهرهبرداری میشود. مهرهای برجسته نیز بدون جوهر و استامپ تولید میشوند و برای این منظور از کلیشههای نایلوپرینت استفاده میشود که دارای دوام و کیفیت بالایی هستند.
روش تهیه کلیشه ژلاتینی:
برای تهیه کلیشه ژلاتینی، ابتدا طرح مورد نظر با نرمافزار طراحی گرافیکی آماده و به صورت نگاتیو پرینت میشود. سپس ژلاتین حساس به نور روی سطح قرار میگیرد و نگاتیو روی آن گذاشته میشود و در معرض نور UV قرار میگیرد.
پس از نوردهی، ژلاتین با آب شسته میشود تا طرح نهایی نمایان شود. در نهایت، کلیشه خشک شده و بر روی دستگاه چاپ نصب میشود. این روش امکان ایجاد طرحهای دقیق و با کیفیت بالا را فراهم میکند.
روش تهیه کلیشه چاپ دیجیتال:
فرآیند تولید کلیشهسازی دیجیتال شامل هفت مرحله اصلی است:
- نورپشت
- تصویرسازی لایه ماسک کربنی
- نور اصلی
- شستشوی کلیشه
- خشککردن
- نوردهی نهایی
- کنترل کیفیت
در این فرآیند، کلیشههای دیجیتال شامل یک لایه ماسک هستند که نسبت به نور لیزر CDE حساس میباشند. این لایه پس از تابش لیزر، بهصورت مشابهی عمل میکند که در کلیشههای آنالوگ با استفاده از فیلم نگاتیو مشاهده میشود. کلیشههای به کار رفته در چاپ فلکسو ویژگیهایی مانند ترامهای تیزتر و شانههایی با زاویههای تندتر نسبت به کلیشههای آنالوگ دارند، که این امر به افزایش کیفیت نهایی چاپ کمک میکند.
در این مقاله از شرکت کارتنسازی کرج، به بررسی انواع کلیشه چاپ در صنعت چاپ و بستهبندی و همچنین روشهای ساخت آنها پرداختیم. امیدواریم با ارائه این اطلاعات، توانسته باشیم دیدگاه شما را دربارهی اهمیت و کاربردهای کلیشه در این صنعت گسترش دهیم. برای ما مهم است که شما کاربران عزیز، از اطلاعاتی ارزشمند و کاربردی بهرهمند شوید و بتوانید از آنها در فعالیتهای خود استفاده کنید. با ما همراه باشید تا همواره به ارتقای دانش و تجربیات شما کمک کنیم.
سوالات متداول
- چه مزایایی در استفاده از کلیشه چاپ وجود دارد؟
کلیشهها اغلب برای چاپ سری محصولات مانند جعبه، کارتن و سفره بهکار میروند. از مهمترین مزایای این روش، توانایی چاپ رنگهای متنوع بر روی سطوح صاف، ناصاف یا حتی صیقلی است. خشک شدن سریع جوهر در این روش باعث میشود چندین رنگ با فاصله زمانی کم روی سطح قرار بگیرد و سرعت کار افزایش یابد. همچنین، این نوع چاپ طرحی با دوام و دقت بالا ارائه میدهد؛ بهطوری که هر لایه کاملاً مشابه لایه قبلی است و لایه نهایی کاملاً با لایه ابتدایی منطبق خواهد بود، بدون افت کیفیت در چاپ. - کاربردهای کلیشه چاپ چیست؟
کلیشه چاپ بهطور گستردهای در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از کاربردهای اصلی آن در بستهبندی است. که برای چاپ روی جعبهها و کارتنهای مختلف محصولات به کار میرود. بهعلاوه، در زمینه تبلیغات نیز کلیشهها بهعنوان ابزاری مؤثر برای چاپ اقلامی مانند بروشورها، پوسترها و کارتهای ویزیت مورد استفاده قرار میگیرند. در محصولات مصرفی نیز، مانند سفره و دستمال کاغذی، از کلیشهها بهرهبرداری میشود. همچنین این تکنیک در چاپ هنری برای آثار هنری، کتب و مجلات با کیفیت بالا کاربرد دارد. - چگونه میتوان کیفیت کلیشهها را ارزیابی کرد؟
برای ارزیابی کیفیت کلیشهها، میتوان به وضوح تصویر، تطابق رنگ، دوام، سازگاری با مواد مختلف و انجام تستهای چاپ اولیه توجه کرد. وضوح تصویر به معنای داشتن جزئیات و لبههای واضح و دقیق است. تطابق رنگ به این معناست که رنگهای چاپ شده باید با رنگهای مورد نظر مطابقت داشته باشند. دوام کلیشه باید در برابر عوامل محیطی و خراشیدگی مقاوم باشد. همچنین، ارزیابی قابلیت چاپ بر روی سطوح مختلف نیز مهم است. انجام تستهای چاپ اولیه نیز به شناسایی نقاط ضعف و بهبود کیفیت نهایی کمک میکند.